Zorgen voor de zorg die we willen - Kennis delen en investeren in antroposofische zorg

Mensen die bewust kiezen voor antroposofische zorg voelen zich misschien net wat minder snel patiënt. Ze willen niet alleen weten wat er aan de hand is of wat medisch mogelijk is, maar vormen zich actief een beeld van hoe zij willen omgaan met hun ziek zijn. Daarbij stellen zij hun menszijn centraal en niet hun ziekte en dus hebben ze meer te bespreken met hun arts dan alleen hun aandoening. Als zorg vragende mens en als helpende mens verdiepen zij zich breder in wat ziek zijn en gezond worden vraagt, in deze specifieke situatie. Welke waarden zijn belangrijk? Welke richting wil de patiënt op? Dit soort vragen plaveien de weg tot het maken, dragen en begeleiden van eigen keuzes.

Dit is een van de bevindingen die voortkwam uit onderzoek van het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg (AG) van Hogeschool Leiden.* Hoe logisch het ook klinkt, toch is het belangrijk dat je dit ook kunt aantonen volgens de regels van de wetenschap. Erik Baars, lector AG, onderzoekt met collega-onderzoekers de waarden, de positie en effecten van antroposofische therapieën en behandelwijzen.

In de antroposofische zorg worden het zelfherstellend vermogen, een besef dat ziek zijn bij het leven hoort en de kwaliteit van zorgrelaties hoog gewaardeerd. Hoe kiezen jullie dit soort onderwerpen om wetenschappelijk te onderzoeken?

‘Het leuke van onderzoek opzetten vanuit een hogeschool is dat een lectoraat bottom up te werk gaat. We vertrekken niet vanuit een academisch idee, maar vanuit een concrete vraag van gebruikers, ondernemers of van bijvoorbeeld voorschrijvende artsen. Zo wordt wat patiënten belangrijk vinden in de zorg steeds belangrijker bij het ontwikkelen van nieuwe behandelingen. Andersom kan ook: onderzoek doen naar een veel voorkomende klacht. Hierdoor voorziet zo’n onderzoek echt in een breed gevoelde behoefte in de praktijk. Momenteel onderzoeken we bijvoorbeeld de waarde van natuurlijke geneesmiddelen voor infectieziekten in geval van antibiotica-resistentie – iets wat steeds meer voorkomt. Dit soort onderzoek heeft een hoge maatschappelijke relevantie.’

Nederland verkeert in een zorgcrisis: er is een tekort aan huisartsen en verpleegkundigen, de kosten lopen op, de wachtlijsten worden langer. Wat zien jullie hiervan terug binnen de antroposofische zorg?

‘Dat minder huisartsen na hun studie geneeskunde verder studeren aan de Academie voor Antroposofische Gezondheidszorg. En dat het aantal huisartsen dat goed thuis is in de mogelijkheden van antroposofische geneesmiddelen en therapieën afneemt. Deze afname geldt ook voor antroposofisch geschoolde fysiotherapeuten en verpleegkundigen. Er gaat momenteel dus een zeer ervaren generatie zorgverleners met pensioen en nieuwe artsen schrijven minder voor. Deels omdat ze nog lerende zijn, maar mogelijk ook omdat ze er niet voor kiezen. Deze trend is in meerdere landen in Europa gaande en heeft zijn weerslag op welke geneesmiddelen beschikbaar kunnen blijven. Geneesmiddelen worden immers alleen gemaakt als ze ook voorgeschreven worden. Het is dus belangrijk dat we kennis over dit soort ontwikkelingen genereren en delen. Dit is van groot belang, want aan de kant van patiënten is de behoefte aan natuurlijke geneesmiddelen er zeer zeker.

Daarnaast is het denk ik tijd voor een andere kijk op zorg. Er zijn veel fenomenen die we in Europa goed wetenschappelijk hebben onderzocht, maar de onderliggende verklaringsmodellen schieten regelmatig tekort. Wat is een cel nu precies? Of een organisme? Wat is een mens? Lange tijd is er gedacht dat organismen in wezen complexe machines zijn, terwijl steeds duidelijker wordt dat het onmogelijk is om de mens (maar ook dieren en planten) zo te begrijpen. Ook is het zaak dat we veel duidelijker maken wat de toegevoegde waarde is van antroposofische geneesmiddelen en therapieën, die passen in een holistische visie op mens, ziekte en gezondheid. Consistenter vergelijken met reguliere therapieën; dat kan prima en moet via wetenschappelijk onderzoek. Zo wordt nu in Duitsland onderzocht wat het effect is van euritmietherapie als vorm van valpreventie. Die resultaten kun je dan gaan vergelijken met de effecten van bijvoorbeeld fysiotherapie.

Potentieel is een aanzienlijk deel van de mensen in Nederland geïnteresseerd in wat antroposofische zorg te bieden heeft, maar dat maken we dus nog onvoldoende inzichtelijk en de waarde en effecten ervan kunnen we nog onvoldoende wetenschappelijk onderbouwen. Naast kennis delen moeten we dus ook willen investeren in het doen van wetenschappelijk onderzoek. Met ons nieuwe Fonds Adopteer een Therapie willen we meer bewustzijn en geld genereren hiervoor.’

 

*Lees verder over dit onderzoek in dit artikel:
https://antroposana.nl/ita-2018-2-drijfveren-174

 

Erik Baars is arts-epidemioloog en werkt sinds 2007 als lector Antroposofische Gezondheidszorg bij Hogeschool Leiden. Samen met zijn collega’s verzorgt hij praktijkgericht onderzoek naar antroposofische gezondheidszorg. Daarnaast werkt hij als senior onderzoeker bij het Louis Bolkinstituut.

 

In Duitsland werd eerder in kaart gebracht hoe antroposofische gezondheidszorg wetenschappelijk is onderzocht. Geconcludeerd werd dat klinische resultaten van de onderzochte geneesmiddelen en therapieën goed waren, de bijwerkingen slechts marginaal, de tevredenheid over resultaten en veiligheid onder patiënten hoog en de kosten waarschijnlijk lager. De aanbeveling was het doen van meer hoogwaardig onderzoek.

https://www.damid.de/images/Forschung/AM-Forschung/
111130update_hta.pdf

 

Wat zijn antroposofische geneesmiddelen?

De antroposofische gezondheidszorg (AG) heeft een holistische visie op organismen. Dit betekent in essentie dat er vanuitgegaan wordt dat er naast de fysieke of chemische krachten en onderdelen (zoals moleculen en receptoren) ook hoger geordende krachten verantwoordelijk zijn voor de organisatie van alle processen in de mens. Deze processen zijn onder te verdelen in het vierledig mensbeeld (het fysieke lichaam, het etherlichaam, het astraallichaam en het Ik) en in het drieledig mensbeeld (zenuw-zintuigstelsel, ritmisch systeem en stofwisselings-ledematenstelsel). De levensfase is van invloed op hoe deze processen behoren te werken. Ziekten worden dan ook primair begrepen als disbalans of als een te weinig of te sterk werkend proces binnen een of meerdere van deze gebieden. 

Antroposofische geneesmiddelen en therapieën richten zich dan ook op het versterken of het afremmen van deze krachten of het in balans brengen van polair werkende krachten. Hiermee zijn het primair gezondheid bevorderende therapieën. Reguliere geneesmiddelen zijn veelal gericht op het bestrijden van ziekte en klachten, en zijn heel belangrijk bij pijnbestrijding, bij substitiebehandeling (zoals een tekort aan schildklierhormonen) of bij het doden van levensbedreigende bacteriën bij infectieziekten. Omdat deze benaderingen elkaar goed aanvullen, integreren antroposofische zorgverleners beide benaderingen veelal onder het motto: “Ziekte bestrijden waar nodig, gezondheid bevorderen waar mogelijk.” Antroposofische gezondheidszorg integreert “het beste van twee  werelden”: er wordt gewerkt met kennis en kunde van de reguliere wetenschap en met inzichten uit de antroposofische geesteswetenschap.

Nieuw Fonds

Adopteer een antroposofische therapie heeft als doel om middels crowdfunding meer acceptatie, bekendheid en erkenning te creëren van de antroposofische therapieën, en daarmee het voortbestaan van de antroposofische gezondheidszorg te garanderen. Via de website kun je een therapie adopteren met een donatie (eenmalig of periodiek). Met deze donaties wordt wetenschappelijk onderzoek mogelijk binnen en buiten Nederland naar de effectiviteit en veiligheid van de therapie. Op de website is te zien welke onderzoeken zullen worden uitgevoerd en hoeveel geld hier nog voor nodig is. Ook vind je informatie over lopende onderzoeken.

adopteereenagtherapie.nl