Zeilschool voor de ziel

‘Met een heel en compleet opgetuigd schip kun je als schipper je bootje over de golven sturen naar waar jij wilt. ’s Avonds in de haven luister je naar de verhalen van de andere schippers met andere bestemmingen en zij naar die van jou. Er zijn momenteel veel zielen met een lek bootje, een geknapte mast of gescheurde zeilen,’ aldus de herbergiers. ‘In de Herberg voor de Ziel werken we met onze gasten aan het herstel van ieders schip. Samen met dat herstel oefenen we het zeilen. Eigenlijk zijn we een zeilschool voor de ziel.’

Martine en Engelbert, jullie vergelijken de ziel met een zeilboot. Kunnen jullie daar iets meer over uitleggen?

Engelbert: ‘In ons beeld staan de boot en zijn kiel voor het fysieke bestaan en alle opgedane ervaringen die houvast geven in het water. De mast en de stagen brengen het verticale element van intuïtie en innerlijk houvast. En de zeilen geven de ziel haar belevingen van weer en wind en van al het andere wat de ziel in beroering kan brengen. De vergelijkingsmogelijkheden van de belevenissen van een ziel met die van een zeilboot zijn eindeloos. Wij verbazen ons er iedere keer weer over. In ons werk van de afgelopen jaren hebben wij ervaren dat veel mensen in onze tijd hun zeil hebben afgetuigd en in een raceboot of in een vrachtboot zijn terechtgekomen. Dat zien we vooral bij mannen of beter gezegd: het mannelijke in de mens. Het mannelijke is verleerd de stilte, het gevoel van de zeilen, te hanteren. In een raceboot kun je gemakkelijk recht op je doel afstevenen. In een zeilboot ben je elk moment verbonden met jezelf en met je omgeving, die steeds verandert. En het is die continue wisselwerking tussen jezelf en je omgeving die het dagelijkse leven zo boeiend en verrassend maakt. Je maakt ook mee, vaak bij vrouwen, of bij het vrouwelijke, dat bootjes gekrompen zijn. Die zijn zo klein geworden ten opzichte van het enorme zeil dat ze eenvoudig alle kanten op zijn te blazen en de hele tijd om dreigen te slaan.

Naast de wisselwerking met de zeilen, met je gevoel, is het van belang dat mensen hun koers bepalen. Je koers is je diepste innerlijke wens, het is datgene waar je je voor in wil zetten. Het blijven zoeken naar de juiste richting is belangrijk. Dat zoeken is een heel geheimzinnig proces. Je merkt al doende waar je uitkomt.’

Martine: ‘Toen Engelbert en ik elkaar leerden kennen, waren we allebei sterk zoekend naar onze verdere koers. Het was al snel duidelijk dat onze intenties in dezelfde richting gingen. Onze ontmoeting was een heuse “aanvaring”, ha ha!’

Kunnen jullie iets vertellen over jullie achtergrond en jullie inzichten?

Engelbert: ‘Ik ben een landschapsmens. Ik heb jarenlang planten en bomen gekweekt waarmee ik landschappen inrichtte. De laatste jaren is mijn interesse in het natuurlijke landschap meer en meer uitgebreid met een diepe interesse en betrokkenheid bij het landschap van de mensenziel. Een groot deel van de Nederlandse landbouwgronden kreeg de laatste decennia grote hoeveelheden stoffen in de vorm van giffen en kunstmest toegediend. Stoffen die de grond helemaal niet nodig had en heeft en die de eigen natuurlijke werking van de grond meer en meer uitschakelt. In deze tijd zijn veel mensen, net als die landbouwgrond, op vergelijkbare wijze vergiftigd, overbemest maar in feite uitgehongerd.

Je moet het zo zien: de ziel verzwakt op twee manieren, van buitenaf én van binnenuit. Van buitenaf komen alle invloeden en verleidingen van consumptie, telefoontjes, beeldmateriaal... Binnen staat niet meer de schipper aan het roer maar hebben piraten het roer overgenomen. Het egoïsme, uitwerking van het lager ik, creëert verschillende soorten piraten. Deze zijn de oorzaak dat de eigenlijke werking van de ziel, die eigenlijk een waarnemingsorgaan is, verzwakt is geraakt. Veel lichamelijke en psychische ziekten vinden hun oorsprong in het meer en meer uitgeschakeld worden van de ziel als waarnemingsorgaan. In de huidige tijd zijn veel mensen in een enorme innerlijke nood, zo constateren wij.’

Martine: ‘Ik ben opgeleid als psycholoog, maar ben niet lang als dusdanig werkzaam geweest. Ik ben jarenlang docent handvaardigheid geweest op een Vrije School. In mijn studie psychologie kreeg ik geen bevredigende antwoorden op mijn vragen over de menselijke psyche. Die vond ik later wel in de antroposofie, ook al bleven Steiners woorden ook nog theoretisch voor me. In feite ben ik heel mijn leven op zoek naar noem het “levende kennis van de ziel”. In mijn contact met Engelbert en in onze gesprekken heb ik pas echt zicht op en een gevoel gekregen voor dat levende zielelandschap van mensen.’

Wat hebben jullie mensen te bieden in de Herberg?

Martine: ‘Het verblijf in de Herberg is op basis van gelijkwaardigheid. We zijn deelgenoot en reisgenoot van onze gasten. We zeilen samen op. We ontdekken samen wat er nodig is en waar de pijnen liggen. We leren van elkaar. Er is geen vooropgezet plan, diagnose of therapie. In een gelijkwaardige situatie wordt het ik, de leidende kracht in ieder mens, het meest direct aangesproken.’

Engelbert: ‘In de Herberg is ook gezelligheid, kunst, levensvreugde. Alle dagen zijn verrassend met een rijkdom aan ervaringen en nieuwe ontdekkingen. En dat is heel tof!’

Waarom werken jullie zonder een vastgelegd programma?

Martine: ‘Het programma is eigenlijk het gewone leven hè? Een programma speelt zich af in de horizontale of kloktijd, de tijd die je gebruikt om een taak te volbrengen en een doel te bereiken. In de Herberg hanteren we nog een andere vorm van tijd, namelijk de verticale tijd, anders gezegd de innerlijke tijd, de tijd van je biografie, de tijd waarin innerlijke groei kan plaatsvinden. Als je doelgericht een programma moet “afwerken”, bestaat de kans dat die innerlijke tijd in de verdrukking raakt.’

Engelbert: ‘Door een oogje in het zeil te houden, komen de horizontale en de verticale tijd bij elkaar en blijf je op koers. We noemen het ook wel Plussen.

Op het moment dat je je innerlijke gevoel raadpleegt met vragen als: is dat wat ik doe wel iets wat overeenstemt met mijn innerlijke gevoel, met mijn innerlijke weten? En wat is mijn innerlijke behoefte?, dan stap je even uit de horizontale tijd in de verticale tijd. Wij willen elke gast in de gelegenheid stellen om zijn verantwoordelijkheid voor zichzelf te nemen. Met een therapeutische ingreep van buitenaf, hetzij fysiek of psychisch maak je je afhankelijk van die ander of van dat systeem. Soms kan dat nuttig en nodig zijn. In de Herberg werken we aan het scheppen van een innerlijke binnenruimte. Als die ruimte teveel is opgelost in het lawaai van onze tijd, dan verlies je het contact met jezelf. Wat wij doen is genezen van binnenuit, vanuit het oprichten van iemands ik. Je hebt je ziel nodig om dat ik informatie te geven. En daarom is het voelen, het beleven zo belangrijk. Uiteindelijk is het, net zoals een plant kan opknappen wanneer je hem uit de schaduw in de zon zet, de energetische invloed van het ik waardoor de mens opleeft.’

Willen jullie beschrijven hoe een verblijf in de Herberg voor de Ziel eruit ziet?

Martine: ‘In de ochtend kijken we samen vooruit. Iedereen brengt in waar hij behoefte, wij noemen dat nood, aan heeft. Het kan gebeuren, doordat je iemand anders nood hoort, je dieper bij je eigen wezenlijke nood komt. Dat samen aftasten, daaruit ontstaat wat wij noemen: sociale kunst. Door de ontmoeting en door het luisteren ontstaat een nieuw en levendig wij. We zoeken samen naar de juiste samenhang en de juiste koers voor die dag waarbij ieders nood gehoord wordt.’

Engelbert: ‘Als mogelijke activiteit bieden we een landschapsatelier, waarin we landschappen en planten waarnemen. Het beleven en het voelen staat in die waarneming centraal. Die natuurbelevingen verwerken we kunstzinnig in schilder-, zang-, bewegings- of toneeloefeningen. Door de weidsheid van deze kustplek leef je heel direct mee met de elementen van het weer, het licht en het tij. Het landschap waarin onze Herberg staat is een geweldige plek om mensen te helpen hun zielelandschap te herontdekken.’

Martine: ‘Een van onze vaste gasten biedt lichaamswerk aan met onder andere massages. De activiteiten die we doen zijn afhankelijk van de noden van de deelnemers en van het seizoen. Het zorgvuldig koken en eten nemen een belangrijke plek in.’

Engelbert: ‘Kunstzinnige en ambachtelijke activiteiten zijn een hulp om je onvermogens te ontdekken. Door tijdens het kunstzinnig werken ergens tegenaan te lopen leer je waar je in je ziel onvolledig functioneert. En als de zeilen klapperen moet je iets doen. Je moet een tegenbeweging maken. Je moet leren ingrijpen, leren sturen, om weer op koers te komen. Dat zijn leermomenten waarin je kunt ontdekken dat je ergernis of vermoeidheid kunt bijsturen in plaats van onrust te creëren en die op de ander te projecteren. Als een van onze gasten merkt dat het even stokt, dan kan hij of zij onze belangrijkste herbergzin: Stop, hoe verder? gebruiken. We komen dan bij elkaar en bespreken de koers. ’s Avonds is er een gemeenschappelijke terugblik waarin we vertellen hoe we de dag hebben ervaren en wat we beleefd en geleerd hebben.’

Jullie hebben een heel nieuwe manier voor de aanpak en genezing van psychische problemen ontwikkeld. Wat zijn wat dit betreft jullie plannen voor de toekomst?

Engelbert: ‘Op dit moment ontvangen we, van zondagmiddag tot vrijdagochtend, in vijfplusdagen, maximaal vijf gasten per week. Vijf dagen is net voldoende om de ziele-zeilprincipes te leren kennen. We doen ook weken voor paren.

Ons streven is om het draagvlak voor het Herbergwerk te vergroten. Wij hopen dat meerdere mensen, op verschillende plekken en in verschillende ateliers, mee bouwen aan de Herbergstroom. Onze droom is een Herbergdorp, ingebed in een landbouwinitiatief. Daar kunnen gasten in de haven en met hun scheepje in het dok, een langere tijd verblijven. Het toekomstige beeld houdt in dat op die manier nieuwe gemeenschapsontwikkeling, op lokaal niveau, tot stand komt. Alle activiteiten zijn dan gericht op de nood van de medemens. Iedereen kan mee investeren in ontwikkeling. Zo ontstaat opnieuw een zeilvarende natie!’

---

s I    www.herbergvoordeziel.org