Mazelen: wel of niet vaccineren?
Dinsdag 13 augustus - Alle medici en niet-medici die over de huidige mazelenuitbraak in ons land hun mening geven in de media zijn het wel ongeveer eens : niet-vaccineren is onbegrijpelijk en onverantwoord. Alle wetenschappelijke inzichten zouden voor vaccineren pleiten. Is dat zo?
Alle medici en niet-medici die over de huidige mazelenuitbraak in ons land hun mening geven in de media zijn het wel ongeveer eens : niet-vaccineren is onbegrijpelijk en onverantwoord. Alle wetenschappelijke inzichten zouden voor vaccineren pleiten. Is dat zo? Jaren geleden, toen mazelen nog gewoon een kinderziekte was, was de sterfte ongeveer 1 op 10.000. Natuurlijk een drama, maar was daar alles mee gezegd? Wij worden geboren met een vrijwel blanco immuniteit. Die moeten we in de eerste jaren opbouwen, om onszelf een heel leven te beschermen tegen aanvallen van buiten af, zoals bacteriën en virussen, of juist van ‘aanvallen’ van binnenuit, zoals auto-immuunziekten als reuma of MS. Ook kanker wordt door velen gezien als een falende immuniteit.
Kan het zijn dat de traditionele kinderziekten een rol spelen bij die opbouw? In 1985 publiceerde de Deense onderzoeker Ronne[1] in de Lancet een onderzoek waaruit bleek dat mensen die 40 tot 45 jaar eerder de mazelen echt doormaakten, dus inclusief de kenmerkende rode uitslag, als volwassenen significant minder ziekten doormaakten als kanker en reuma dan mensen die de mazelen niet of niet volledig doormaakten. Er werden geen nadelige effecten gevonden voor het doormaken van mazelen. Niemand wist raad met dit onderzoek. Toch kent zelfs het spraakgebruik de mogelijke voordelen van kinderziekten: als die eenmaal voorbij zijn, dan.....
Breder perspectief
Kinderziekten moet je in een breder perspectief beoordelen. Ook kinderartsen opperen de mogelijkheid dat de verdubbeling van astma in de laatste decennia met het verdwijnen van de mazelen heeft te maken. De Parsifal studie die in 2009 in Pediatrics[2] werd gepubliceerd liet zien dat kinderen die mazelen doorgemaakt hebben beduidend minder last hebben van eczeem en allergie. Los van deze wetenschappelijke argumenten staat de waarneming van vele ouders dat, toen de mazelen nog gewoon waren, kinderen vaak een grote sprong voorwaarts in hun ontwikkeling maakten na het doormaken van de mazelen.
De vraag is tevens welke rol het geven van paracetamol speelt bij het optreden van complicaties. Onderzoek uit 2009 liet zien dat kinderen die paracetamol[3] krijgen rondom vaccinatie een beduidend lagere antistoftiter hebben dan kinderen die geen paracetamol krijgen, reden om paracetamol niet meer standaard te adviseren rondom vaccinatie. Het is niet onlogisch dat het geven van paracetamol bij de mazelen ook leidt tot lagere antistofspiegels en daarmee mogelijk tot meer complicaties. De WHO[4] waarschuwt niet voor niets voor de nadelen van het gebruik van koortswerende middelen bij infecties. Het zou voor toekomstige mazelenepidemieën nuttig zijn wanneer hiernaar onderzoek zou worden verricht. Overigens biedt ook vaccinatie geen volledige bescherming: van de huidige gemelde gevallen van mazelen is 5% wél gevaccineerd. Doorgemaakte ziekte beschermt daarentegen levenslang.
Of de onderzoeksresultaten van Ronne en de Parsifal groep ook geldig zijn in een maatschappij die voor rond 90% is gevaccineerd verdient misschien nieuw onderzoek. De afweging van ouders hun kind wel of niet te vaccineren, tegen met name de mazelen, is echter niet zo onverantwoord als het lijkt.
B.Witsenburg, antroposofisch huisarts in ruste en E.P. Schoorel, antroposofisch kinderarts (overgenomen met auteurstoestemming)
[1] Rønne T, Measles virus infection without rash in childhood is related to disease in adult life, Lancet 1985 Jan 5;1(8419):1-5
[2] Pediatrics. 2009 Mar;123(3):771-8. doi: 10.1542/peds.2008-0013. Allergic disease and atopic sensitization in children in relation to measles vaccination and measles infection. Rosenlund H, Bergström A, Alm JS, Swartz J, Scheynius A, van Hage M, Johansen K, Brunekreef B, von Mutius E, Ege MJ, Riedler J, Braun-Fahrländer C, Waser M, Pershagen G; PARSIFAL Study Group
[3] Effect of prophylactic paracetamol administration at time of vaccination on febrile reactions and antibody responses in children: two open-label, randomised controlled trials. Prymula R, Siegrist CA, Chlibek R, Zemlickova H, Vackova M, Smetana J, Lommel P, Kaliskova E, Borys D, Schuerman L. Lancet. 2009 Oct 17;374(9698):1339-50. doi: 10.1016/S0140- 736(09)61208-3.
[4] Eichenwald HF Fever and antipyresis Bull World Health Organ [online]2003;81(5)2003:372-74